De Feestdagen – Het essay in Nederlands (Dutch)
„In de hedendaagse consumptiemaatschappij lijdt deze tijd van het jaar helaas aan een commerciële vervuiling die de werkelijke geest dreigt te veranderen” Benedictus XVI
Een tijdje terug liep ik door de straten van Amsterdam en de intocht van Sinterklaas was aan de gang, en ik herinnerde mij hoe leuk ik dat vroeger altijd vond. Sinds jaren besloot ik weer eens te gaan kijken. Ik zag de Sint en de Pieten langs komen en bij de eerste blik leek er weinig veranderd, maar toen ik wat beter naar het geheel begon te kijken zag ik dat de kinderen McDonalds vlaggetjes in hun handen hadden met daarop de Sint en het logo van de ‘Mac’ duidelijk in beeld. Niet veel later kwamen er een aantal Pieten voorbij rijden op hun paarden die opzichtig gesponsord waren door de Rabobank.
Sinterklaas werd geboren in 270AD en stierf op 6 december 340AD in Myra. In zijn leven was hij een bisschop die vele goede dagen verrichtte, daarom werd hij later ook heilig verklaard. Later veranderde zijn sterfdag in een feestdag en kreeg Sinterklaas meer trekjes van de Germaanse God Wodan. Ook had het feest van Sinterklaas alles te maken met symboliek, neem bijvoorbeeld de pepernoten, die stonden voor de vruchtbaarheid en werden vroeger gemengd met geldstukken, tegenwoordig met suikergoed, helaas. De symboliek verandert natuurlijk altijd bij dit soort feesten, en maak ik me dan ook niet druk om. Maar vooral de moraal van het Sinterklaas feest lijkt in de afgelopen jaren drastisch te zijn veranderd.
Ik kan me nog herinneren dat ik vroeger als klein kind met mijn moeder naar het haventje van Naarden ging om daar de intocht te bekijken. En ook al stond het daar atlijd zwart van de mensen, ik kan me niet herinneren dat ik daar met een vlaggetje van een fast-food keten in mijn hand stond. Natuurlijk wilde ik altijd zoveel mogelijk cadeau’tjes maar dat wil elk kind op die leeftijd, toch heb ik het idee dat het de laatste jaren flink uit de hand is gelopen en dat het eens zo gezellig familiefeest een graaifeest voor de kinderen, een ‘dure maand’ voor de ouders en een maand van torenhoge omzetcijfers voor bedrijven is geworden. De kinderen eisen nu de nieuwste spelcomputers, dure opmaaksets en plastic nep-baby’s terwijl ik al blij werd van een chocolade letter die op wonderbaarlijke wijze in mijn schoen was gekomen.
De hele mythe die om het Sinterklaas feest hangt dreigt ook te verdwijnen, de ene dag komt de Sint in Friesland aan en de volgende dag in Amsterdam. En dan verschijnt hij ook nog elke vijf minuten op een ander tv-programma. Het lijkt me dat dat voor de kinderen behoorlijk verwarrend kan gaan werken. “Maar dat hebben die kinderen toch helemaal niet door.” Hoor ik vaak mensen zeggen. Misschien dat ze inderdaad niet direct door hebben dat Sinterklaas bij wijze van spreken met een Replay-meiter rondloopt, maar ze zien het wel als iets normaals. Zo gaat het ook met de cadeau’tjes, hete ene jaar krijgen ze een Xbox omdat dat op hun verlanglijstje stond dus het volgende jaar vragen ze nog iets duurders omdat ze denken dat het normaal is. Wat voor een volwassenen moeten dat later dan worden kan je je dan afvragen. De kinderen worden van jongs af aan aangeleerd dat ze alles krijgen wat hun hartje begeert, wat als zij later de grote mensen wereld instappen en niet zomaar alles krijgen. Die gaan het zwaar krijgen.
De commercie haakt natuurlijk graag in op de koopgekte want die maken gouden winst in de december maand. Zo wilde ik op vijf december nog even een chocolade letter kopen voor mijn ouders want we gingen het niet vieren dit jaar, maar het leek me toch een leuk gebaar. Dus ik stap vrolijk de HEMA in en ga opzoek naar een paar chocolade letters, die daar al sinds half oktober staan te wachten om gekocht te worden. Ik kon ze niet vinden dus ik besloot het maar te gaan vragen aan zo’n fijne HEMA-mevrouw met wortelbroek, blijkt dat er nog één rekje over is. En op de plek waar eerst de chocoladeletters lagen, waren het nu de kerstballen die daar lagen te wachten. En dat op vijf december! Het is toch te gek voor woorden dat we in de huidige comsumptie maatschappij al het volgende volks feest beginnen te vieren terwijl het andere nog niet eens is afgelopen. Reken maar dat de paaseitjes al in de winkel liggen na de kerstvakantie.
Nu moet ik toegeven dat ik nu behoorlijk conservatief overkom, iets wat absoluut niet ben of wil zijn. En ik heb ook geen hoge pet op van de paus of religie in het algemeen, laat dat duidelijk zijn. Maar op dit punt ben ik het toch wel gedeeltelijk met paus Benedictus XVI, het lijkt wel of in deze tijd van het jaar de consumptiedrang, die het hele jaar door ook aanwezig is, een extra dimensie krijgt en iedereen zomaar hersenloos dingen gaat inslaan onder het mom van ‘gezellig’. Ik ben overigens niet van mening dat we terug zouden moeten naar de ‘werkelijke geest’ en normen en waarden van vroeger. Je moet natuurlijk wel je tijd mee gaan, maar ik denk dat iedereen wel eens zou moeten stil staan bij het ‘hoe’ en ‘waarom’ van de feestdagen en het consumptie gedrag in het algemeen.